سنسور خودرو

قسمت اول از سری مطالب آموزش تجهیزات و سخت افزارهای خودرو

معرفی سنسورهای خودرو: اساس کار سنسور های موجود در خودرو ها و معرفی آنها به زبان ساده

انواع سنسور در خودروها

سنسور دور موتور:

این سنسور یکی از مهمترین قطعات سیستم انژکتوری می باشد در صورت خرابی خودرو استارت می خورد ولی روشن نمی شود.

وظایف سنسور دور موتور

•  تشخیص نقطه مرگ بالا یا جرقه زنی سیلندر یک
•  تشخیص دور موتور
•  تنظیم آدوانس جرقه
•  تنظیم دور آرام موتور

محل قرارگیری سنسور:

محل قرار گیری سنسور دور موتور در روی پوسته کلاج مقابل فلایویل است که فاصله آن با فلایویل حدود 1 تا2 میلیمتر است

ECU با دریافت دامنه پالس های ارسال شده از سنسور،موقعیت میل لنگ و زمان جرقه زنی سیلندر یک را تشخیص داده و دستورات لازم را به عملگر ها میدهد.

عیب یابی سنسور دور موتور

در صورت خرابی آن تحت هیچ شرایطی خودرو روشن نمی شود و اگر روشن باشد خاموش می شود گاهی مواقع به دلیل گرفتن براده و روغن و گریس اطراف موتورباعث اختلال در ارسال سیگنال به (ECU) می شود که اگر آن را تمیز کنید می توان دوباره خودرو را در صورت سالم بودن سنسور روشن کرد ولی کد خطا در حافظه (ECU) می ماند در صورتی که عقربه دور شمار خودرو شلاق بزند و یا دچار حالت (CUT OFF) در دور های بالا شود سنسور را باید چک شود.

(CUT OFF) به حالتی از موتور می گویند که در خودرو های انژکتوری و در افزایش دور موتور بیش از اندازه و یا در مواقعی که یهو یا آنی پا را از روی پدال گاز برداریم باعث قطع موقت سوخت می شود که باعث عدم خرابی موتور و کاهش مصرف سوخت و کاهش سریع دور موتور می گردد که این قطع جریان در مدت زمان خیلی کم صورت می گیرد.

سنسور اکسیژن:

دارای دو نوع است تک سیم و یا یک سوکت چهار سیم است

مدل تک سیم در پراید مدل کیا استفاده می شود که بدون گرمکن می باشد

مدل سوکت دار در اکثر خودرو های جدید بدلیل دارا بودن گرمکن و دقت بالا استفاده می شود و فقط دارای پایه کوتاه و پایه بلند است و نوع سوکت آنها فرق دارد.

 وظایف سنسور اکسیژن

سنسور اکسیژن مقدار اکسیژن در گازهای خروجی را سنجیده و آنرا تبدیل به ولتاژ و اطلاعات را به (ECU) میدهد این سنسور اولا نسبت سوخت و هوا را سنجیده و نسبت را تصحیح می کند و ثانیا تعدیل غنی و رقیق بودن سوخت و هوا را انجام می دهد.

  محل نسب سنسور اکسیژن:

در روی اگزوز در قبل از کاتالیست و در بعضی خودروها که دو سنسور اکسیژن دارند یکی در قبل از کاتالیست وبعد از آن قرار دارد.

شرح کار سنسور اکسیژن:

این سنسور حساس به تغییرات مقدار اکسیژن دارد و نوک سنسور داخل لوله اگزوز است که با مقدار اکسیژن موجود در اگزوز ایجاد واکنش کرده و تولید سیگنال و آن را به (ECU) ارسال تا مقدار

سوخت و هوا را تصحیح کند بصورتی که اگر میزان اکسیژن در اگزوز کم باشد سوخت غنی است و با ارسال سیکنال با ولتاژ کم سوخت را کم می کند و اگر میزان اکسیژن در اگزوز زیاد باشد سوخت رقیق است و با ارسال سیکنال با ولتاژ زیاد سوخت را زیاد می کند .

سنسور اكسیژن اتومبیل

 عیب یابی:

گرمکن سنسور اکسیژن در دمای 24 درجه سانتی گراد حدود Ω4 اهم است (دو سیم سفید رنگ)

از پایه های 3و4 دو سیم اتصال و سوکت را جا بزنید دو  سیم را به ولت متر متصل کرده و مقدار ولتاژ بین 0 تا 9/0 ولت باید متغییر باشد.

1.  نکته این که اگر المنت سوخته باشد خام سوزی و نسبت صحیح سوخت و هوا تنظیم نمی شود چون فعالیت دقیق سنسور در دمای 300 تا 800 درجه سانتی گراد است.
2.  خرابی سنسور مساوی مصرف صوخت بیشتر
3. نکته مهم اینکه سنسور اکسیژن دارای مواد رادیو اکتیو بوده که در تشخیص گاز های موجود در اگزوز تاثیر بسزایی دارد که در هنگام تعمیرات باید دقت شود که از تماس نوک سنسور با بدن مخصوصا در زمانی که آن نو است جلوگیری کنید این اثر به مرور زمان در مدت تقریبا یک سال از بین و یا کاهش میابد.
4.  خودرو هایی که دارای سنسور اکسیژن هستند نیاز به تنظیم موتور ندارند
5.  
6.  سوختن سنسور اکسیژن معمولا در زمستان اتفاق می افتد که بدلیل سردی هوا و یا ریختن آب بر روی آن موجب شکستن سرامیک سنسور شده که باعث اتصال برق سنسور و یا سیگنال بصورت خطا ارسال می شود.
7.  برای تعویض سنسور اکسیژن ابتدا چند قطره روغن ترمز ریخته تا زنگ آن بدلیل حرارت توام باز شود بعد اقدام به آچار انداختن و باز کردن سنسور نمایید.
8.  در آن دسته از خودرو ها که سنسور بعد از کاتالیست ندارند. (یک سنسور اکسیژن دارد) برای سنسور اکسیژن آنها ولتاژ 45/0 ولت ، ولتاژلازم برای بهینه بودن مصرف سوخت در نظر می گیرند

 

بنابر این در مقابل پارامتر اکسیژن سنسور بعد از کاتالیست عدد 45/0 همیشه ثابت است ولی برای خودرو های دارای دو سنسور اکسیژن باید این مقدار در هر دو سنسور متغیر باشد

 ولتاژ تولیدی سنسور دائما بین 1/0 الی 9/0 ولت متغییر است بطوریکه

1.  اگر ولتاژ تمایل به سمت 1/0 ولت داشته باشد سوخت رقیق است و اکسیژن زیاد
2.  اگر ولتاژ تمایل به سمت 9/0 ولت داشته باشد سوخت غلیظ است و اکسیژن کم

عمر مفید سنسور اکسیژن 2 سال است ودر هنگام تعمیر به این مسئله دقت کنید.

 در هنگام تست سنسور اکسیژن با دستگاه دیاگ دقت کنید مقدار ولتاژ سیگنال از سنسور اکسیژن ثابت نباشد و متغییر باشد در غیر این صورت سنسور سوخته است.

خرابی سنسور اکسیژن باعث روشن شدن چراغ عیب یاب شده ولی خودرو روشن می شود ولی دچار خام سوزی است و موتور بد کار میکند.

 سنسور قبل از کاتالیست تنظیم نسبت سوخت و هواست و بعد از کاتالیست بهینه کردن سوخت و هواست.

 خودرو های با (ECU) مدل مارلی (MM8P) و گروه (SL96) سنسور اکسیژن ندارند.

خودرو های زانتیا و پژو 206 تیپ 5و6 دارای دو عدد سنسور اکسیژن هستند

 سنسور دمای آب (WTS) (WATER TEMPERATURE SENSOR)

 ساختار داخلی سنسور: سنسور دمای آب از نوع (NTC) بوده(یعنی مقاومت متغیر با ضریب حرارتی منفی) و داخل آن دو عدد سنسور مقاومتی طراحی شده که یکی از آنها برای ارسال سیگنال به ECU و دیگری به پشت آمپر آب میرود.(در خودروی پراید دو تا سنسور جداگانه طراحی شده است)

سنسور دمای آب کار های زیر را انجام می دهد :

•  ایجاد حالت ساسات در حالت سرد بودن خودرو
•  تنظیم زمان پاشش و آدوانس جرقه در موقع گرم شدن خودرو
•  در بعضی از مدل ها فن سیستم خنک کننده را فعال می کند
•  انتقال دمای آب به پشت آمپر آب
•  تامین سوخت بیشتر برای حالت ساسات خودرو سریع تر روشن شود
•  با بالا رفتن دمای موتور و گرم شدن خودرو دور موتور را کاهش تا به دور نرمال برسد
• سنسور دمای آب

 

محل قرارگیری سنسور دمای آب معمولا در اکثر خودرو ها در روی محفظه ترموستات است

مدار الکتریکی سنسور دمای آب :

• پایه 1 اتصال بدنه
• پایه 2 ارسال سیگنال به ECU
• پایه 3 ارسال سیگنال به پشت آمپر آب

تعریف مقاومت (NTC) : این نوع مقاومت با افزایش دما ، مقاومت آنها کم می شود و ولتاژ افزایش می یابد این عمل در سنسور باعث ارسال سوخت کمتر به موتور می شود.

 شرح کار سنسور دمای آب (WTC) :

 با ارسال دمای آب به ECU و با توجه به دمای موتور یا مایع خنک کننده نسبت سوخت و هوا را تصحیح و حالت هایی مثل ساسات را بوجود می آورد برای بهتر روشن شدن خودرو به کمک سنسور دور آرام می شتابد.و در بعضی از مدل ها سیستم یونیت فن را و آمپر آب روی پنل را نیز فعال می کند

سنسور دمای آب خودرو

 عیب یابی سنسور دمای آب (WTC) :

 در صرت خرابی اگر سنسور دمای زیاد را گزارش کند خودرو در هوای سرد روشن نمی شود.

در صورت خرابی اگر سنسور دمای پایین را گزارش کند خودرو به راحتی روشن می شود ولی بعد از گرم شدن خودرو بد کار میکند چون گزارش دمای پایین باعث قرار گیری بیشتر در حالت ساسات بوده و در موقع گرم بودن خودرو باعث خام سوزی و مصرف بیشتر سوخت می شود و در نتیجه موتور بد کار می کند و دوده سیاه در اطراف شمع را می گیرد.

روش تست اهمی سنسور دمای آب (WTC):

سنسور را از خودرو خارج و اهم متر را به دوسر آن متصل و سنسور را در ظرف آب گرمی می گذاریم و با دماسنج دمای آب را مشخص کنیم.

سنسور را خارج و آن را در دست گرفته تا دمای آن با دمای بدن مان یکی شود در این صورت دمای 40 درجه سانتی گراد ، مقاومت تقریبی 1.15  کیلو اهم را نشان می دهد.

در حالت سرد بودن مقاومت در سنسور نسبت به حالت گرم بودن بیشتر است.

در هنگام چک کردن خودرو با دستگاه دیاگ اگر میزان دما را  40-  نشان داد سنسور خراب است.
 

نکته هایی در مورد سنسور دمای آب (WTC):

• دمای آب موتور در حالت دور آرام خودرو های فن دار در حیطه دمای فشنگی فن است.
•  اگر در هوای سرد خودرو روشن نشد و فشنگی آب سالم بود به سراغ استپر موتور بروید.
• سنسور کمکی سنسور دمای آب (WTC) سنسور دمای هوا (ATC) است.
•  سنسور دمای آب (WTC) در خودرو های کاربراتوری کار یک سوئیچ را انجام میدهد یعنی جریان را قطع یا وصل میکند ولی در خودرو های انژکتوری بصورت یک رئوستا یامقاومت متغییر نسبت به دما است .

 در خودرو های پژو و سمند وقتی که حرارت بالای 110 درجه برود لامپ استپ روشن میشود که نشان از دمای بالای موتور دارد.

در دمای بالای موتور موقعی که خودرو گرم است ECU بهتر می تواند میزان پاشش را کاهش دهد همچنان سوخت بهینه و احتراق را کاملتر می کند.

 در خودرو های 405 و پارس و سمند سه عدد سنسور آب (WTC) وجود دارد

   1- رنگ قهوه ای برای کنترل یونیت فن که دارای دو سیم است.

   2- رنگ سبز برای ECU   موتور که دارای دو سیم است.

   3- رنگ آبی برای پشت آمپر که دارای یک سیم است.

 سنسور دمای آب پراید نوک مشکی و کانکتور سبز است.

 در خودرو های RD و پیکان سنسور دمای آب به رنگ آبی است که دارای سه سیم است دو سیم اول برای ECU گزارش و سیم سوم برای پشت آمپر اطلاع رسانی می کند.

 

منبع گردآوری شده: gerdavari.com