لجستیک ریشه‌ای یونانی دارد و در موارد نظامی برای جابجایی جنگ‌افزار، مهمات و جیره غذایی در مواقع حرکت از مکان اصلی به سمت خط مقدم استفاده می‌شود. در دیکشنری آکسفورد لجستیک به این صورت تعریف شده: قسمتی از علوم نظامی که وظیفه تهیه و جابجایی مواد و افراد و تجهیزات را دارد
با مفهوم لجستیک آشنا شوید
طی سه دهه اخیر، نگرش علمی و آكادمیك به مبحث مدیریت زنجیره تامین بسیار مثبت بوده و لفظ لجستیك یا زنجیره تأمین در چند سال اخیر بسیار شنیده می شود. لجستیک به صورت عمومی شاخه‌ای از علوم مهندسی است که سیستمهای انسانی بجای سیستمهای ماشینی ایجاد می‌کند. در واقع لجستیك آن قسمت از مدیریت زنجیره تامین است كه كارایی و اثربخشی جریان و نیز ذخیره سازی كالاها، خدمات و اطلاعات مربوطه بین نقطه آغازین زنجیره تا نقطه مصرف نهایی به منظور تامین نیازمندیهای مشتریان زنجیره را برنامه ریزی و كنترل می كند.
تعریف لجستیک
این لغت ریشه‌ای یونانی دارد و در موارد نظامی برای جابجایی جنگ‌افزار، مهمات و جیره غذایی در مواقع حرکت از مکان اصلی به سمت خط مقدم استفاده می‌شود. در دیکشنری آکسفورد لجستیک به این صورت تعریف شده: قسمتی از علوم نظامی که وظیفه تهیه و جابجایی مواد و افراد و تجهیزات را دارد.
مدیریت لجستیک عبارت است از:
لجستیک داخل مرزهای یک کشور
لجستیک خارج از مرزهای کشور
لجستیک داخلی
بعضی ها فعالیت های لجستیکی را هزینه بر می دانند اما باید گفت اتفاقا فعالیت های لجستیکی منجر به ایجاد ارزش افزوده برای محصول می شود. چرا که امروزه مطلوبیت یک محصول فقط در خود محصول خلاصه نمی شود بلکه مطلوبیت زمانی و مکانی (تحویل در زمان مناسب و در مکان مناسب) قسمت قابل توجهی از ارزش افزوده یک محصول را تشکیل می دهد. حال آنکه تحویل در زمان مناسب و در مکان مناسب چیزی جز لجستیک مناسب نیست. بنابراین به جای اینکه به دنبال حذف لجستیک درونی از فرایند تولید باشیم که امری محال است باید به دنبال بهینه کردن لجستیک درونی در جهت خلق ارزش بیشتر برای محصول بود.
لجستیک در صنایع مختلف
با توجه به مشخصات مواد و محصولات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، ویژگی هایی از قبیل داشتن ارزش استراتژیك، سیال بودن و پیوستگی بعضی از اقلام، قابلیت بسته بندی شدن، خطرناك و دارای ریسك بودن، نیاز به شرایط خاص برای انجام فرآیندهای تولیدی، انبارش و...، این ویژگی ها شرایط و مشخصات خاصی را برای زنجیره تامین این نوع مواد و محصولات ایجاب می كند که بدین ترتیب لجستیک در این حوزه میتواند بسیار موثر باشد. بعد از فعالان عرصه حمل و نقل، فعالان حوزه بسته بندی از مهمترین فعالان عرصه لجستیك و خدمات زنجیره تامین به شمار می آیند.
مدیریت زنجیره سرد
بسیاری از کالاهای مصرفی از طریق حمل و نقل زمینی جا به جا می شوند. مدیریت زنجیره سرد و کنترل حرارت یک نکته کلیدی در حمل و نقل دسته بندی خاصی از کالاهاست، که در آن شرایط دمایی بسیار مهم و حیاتی است (گوشت، لبنیات، محصولات شیمیایی، داروها، گل و دیگر کالاهای فاسد شدنی) به طوری که تغییرات غیر منتظره و ناگهانی دما می تواند باعث ناکام گذاشتن طیف وسیعی از فرآیندها شود و اثرات تخریبی و زیان باری برجای گذارد.
در مدیریت زنجیره سرد، از سیستم کنترل کننده ی دمای مخصوص و ترکیب آن با نرم افزار wialon جهت کنترل تغییرات درجه حرارت، باز و بسته بودن درب، وضعیت یخچال در لحظات مختلف و... استفاده می شود. این سامانه با پردازش اطلاعات دریافتی از سنسورهای نصب شده و یا اطلاعات کامپیوتر خودرو، امکان پایش دما را میسر می سازد و در صورت تغییرات دمایی خارج از محدوده تعیین شده، به صورت پیامکی یا آنلاین در سیستم، اطلاع رسانی می نماید تا با عکس العمل هرچه سریعتر مشکل برطرف گردد.
تعریف: بعضی مواد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺮارت و یخزدگی ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ برای همین باید در دﻣﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﮕﻬﺪاری ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺠﻬیﺰات و امکاناتی ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ میﺷﻮد دﻣﺎی محصول از زﻣﺎن ﺗﻮﻟیﺪ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺼﺮف ﺣﻔﻆ ﺷﻮد و یا ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دیگر ﺑﻪ نظامی ﻣﺮﻛﺐ از اﻓﺮاد و تجهیزاتﻛﻪ اطمینان می دﻫﺪ محصول به شکل ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻪ دست مصرف کننده ﺑﺮﺳﺪ زنجیره ﺳﺮﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ می ﺷﻮد.
چالش‌های زنجیره سرد مواد غذایی در ایران
موضوع ساده به‌نظر می‌آید؛ نگهداری از فرآورده‌های لبنی و گوشتی در دمای مناسب. تنها یک یخچال با دمای استاندارد کافی است تا زنجیره‌ای را کامل کند. همان زنجیره سرد که محصولات غذایی را از کارخانه تا خانه مصرف‌کنندگان همراهی می‌کند و جلوی فاسد شدن‌شان را می‌گیرد، اما همین موضوع ساده حالا چالشی شده و گریبان مصرف‌کنندگان را گرفته است. فعالان این حوزه، نسبت به تبعات بی‌توجهی به زنجیره سرد و ضررهای مالی که به کارخانه‌ها وارد می‌کند و خطری که سلامت مصرف‌کنندگان را تهدید می‌کند، بارها هشدار داده‌اند؛ اما باز هم جای نظارت‌ها، بازدیدها، تذکرها و برخوردهای قانونی خالی است، چرا که به گفته آنها، هنوز قانون بازدارنده‌ای در این زمینه وجود ندارد.